Novosadska kompanija koja se bavi automatizacijom i robotizacijom proizvodnih procesa "ICM Elektroniks" postaviće 16. avgusta kamen temeljac prve srpske fabrike za proizvodnju i montiranje robotskih linija u Platičevu uICM opštini Ruma.

Nova fabrika će se prostirati na više od hiljadu kvadratnih metara, a činiće je upravna zgrada i proizvodni pogon, u kojem će se proizvoditi robotske ćelije i robotski sistemi, saopšteno je iz te kompanije.

Proizvodni pogon predstavlja rezultat dugogodišnjeg razvoja kompanije "ICM Elektroniks", koja se od osnivanja bavi automatizacijom, a od 2006. godine i robotizacijom proizvodnih procesa.

Svečanom polaganju kamena temeljca prisustvovaće ambasador Japana Tadashi Nagai, generalni konzul Japana Teruhiko Shinada, direktor najpoznatijeg svetskog proizvođača robota japanske kompanije "Fanuc" za evropsko tržište Lionel Mercou, predsednik Regionalne privredne komore Novog Sada Dragan Lukač i drugi najviši predstavnici državnih institucija i poslovni partneri.

"ICM Elektroniks" je ovlašćeni sistem integrator kompanija "Fanuc" iz Japana i Motoman iz Švedske, dva najveća svetska proizvođača industrijskih robota, navedeno je u saopštenju.

Zbog zatvorenosti poslovanja, srpske firme dobijaju manje povoljnih kredita nego hrvatske.

Jedna od najvećih hrvatskih privatnih koncerna, „Agrokor" biznismena Ivice Todorića, ponovo se prijavila za dobijanje jeftinijeg kapitala za širenje po regionu. Ovih dana tražili su pozajmicu od Evropske banke za obnovu i razvoj (EBRD) od 70 miliona evra za širenje „Idea" maloprodajnog lanca ove kompanije u Srbiji. Velike su šanse da kredit i dobiju, jer je 2006. godine EBRD postala značajan suvlasnik Todorićevih poslova, kada je ušla u „Agrokor" sa 110 miliona evra. I Todorićeva firma u Srbiji - beogradski „Frikom" takođe je koristila kredit ove institucije od 10,1 milion evra. Velike srpske privatne kompanije ne koriste ove kredite koji su povoljniji od komercijalnih.

Milijarda u banke

U Srbiji EBRD je od 2001. godine plasirala preko milijardu evra, ali najvećim delom kroz kreditne linije koje su dalje distribuirale banke, zatim je kreditirala državne projekte, a postala je i strateški partner u dve državne banke, Komercijalnu i Čačansku sa učešćem od po 25 odsto. Među privatnim preduzećima koji su koristili kredite EBRD-a, jako malo je onih sa većinskim domaćim kapitalom. Tako je „Bolpekedžing" finansirao veliki deo svoje investicije u Srbiji kreditom EBRD-a od 20 miliona evra, zatim je „Sfir" kompanija koja ima dve šećerane u Srbiji pozajmila ukupno 37 miliona evra za svoje projekte. Međutim, najveći kredit je dobila „Viktorija grupa" za investicije u „Sojaprotein" prošle godine od 45 miliona evra. Takođe su velike sume povlačili „Marbo" 9,1 milion evra, „Hemofarm" 29 miliona, a „Grand" je 2003. dobio kredit da bi širio posao u BiH. I Valjaonica u Sevojnu je dobila 14 miliona evra i SBB, kablovski operater 14 miliona evra u dva navrata. EBRD je 2003. godine uložila 12,5 miliona evra u „Freš end ko", ali više nije suvlasnik ove kompanije, a 5,3 miliona evra je investirala u SBB.

Prema rečima, Milana Kovačevića, konsultanta za strane investicije, srpska preduzeća dosta koriste zajmove Evropske banke za obnovu i razvoj, s obzirom na to da Srbija ukupno duguje 682 miliona evra ovoj banci.

- Krediti EBRD-a su jeftiniji nego krediti koje naša preduzeća mogu da dobiju na domaćem tržištu. Međutim, kamata i uslovi kredita zavise od dužnika, rizika, pa tako krediti Hrvatskoj nisu isti kao krediti Srbiji. Zato su ovi krediti skuplji nego što neki prvoklasni dužnik na zapadu može da dobije od svoje komercijalne banke. Osim toga, EBRD ima i druge aranžmane, kao što je pretvaranje kredita u ulaganje - kaže Kovačević.

Dokaz da Hrvati ipak više koriste novac EBRD-a je i činjenica da je ova institucija plasirala 1,74 milijarde evra, oko pola milijarde više nego u Srbiju, a uz to je mobilisala još i oko tri milijarde evra ostalih stranih investitora. Možda se razlog za to nalazi u uslovima koje banka traži da se ispune ako se želi dobiti njihov kredit, a među njima je transparentnost poslovanja kompanije značajna. Među sto najvećih srpskih firmi tek nekoliko je na Beogradskoj berzi, tako da na transparentnosti ne treba trošiti reči. Najvažnije je da projekat mora da ima dobre izglede da bude profitabilan. Iako se to i ispuni, banka neće sama da snosi rizik pa ulaže samo do 35 odsto vrednosti projekta. Takođe se traži i da ostatak ulože drugi finansijeri, a EBRD i tu može da pomogne tako što će sindicirati kredit nekoliko banaka. EBRD ne finansira vojnu industriju, duvansku industriju i kockarnice.

Srbima bliži „krosborder"

Možda je razlog zašto u Srbiji firme manje koriste kredite EBRD-a nego u Hrvatskoj i veliki iznos „krosborder" kredita koje banke centrale odobravaju direktno kompanijama. Tako se zaobilazi odvajanje 45 odsto za obaveznu rezervu kod NBS, pa su i krediti dosta povoljniji nego na domaćem tržištu. Krajem marta iznos ovih kredita u Srbiji došao je na 13,4 milijarde dolara

Kamata prema klijentu

Što se tiče kamatnih stopa, banka ih ugovara sa svakim klijentom ponaosob, ali teško da može biti niža od euribor plus 1,5 odsto, što bi sada iznosilo oko 6,5 do sedam odsto. Osim kamate, kredit EBRD-a nosi i dodatne troškove kao što su provizija koja se plaća unapred, zatim „komitment fi", naknada koja se plaća ako se zaključi ugovor, ali klijent ne povuče sredstva. Banka naplaćuje i proviziju ako se sredstva konvertuju u drugu valutu, a naplaćuje se i prevremena otplata duga, kao i kašnjenje sa uplatom.

Serbia’s representative to the World Bank says the bank plays a big role in building infrastructure in Serbia.

Biljana Hroneos Krasovac told Voice of America that Serbia needed EUR 1.7bn to complete construction of Corridor 10, and that Serbia had so far secured EUR 250mn of that figure.

"We expect the World Bank to help us with a significant contribution for this project,” she said, adding that Serbia needed to complete Corridor 10 because neighboring countries were rapidly developing their own infrastructure projects, including construction of roads and railway networks.

"We have to keep an eye on the competition. Bulgaria and Romania are preparing Corridor 4, so Serbia needs to finish construction of its section of Corridor 10 as soon as possible,” explained Hroneos Krasavac.

The Fiat-Zastava deal will bring Kragujevac a string of infrastructure projects and technical facilities for better business.

Kragujevac Deputy Mayor Nebojša Zdravković, who is also a member of the negotiating team with Fiat, stresses that by the end of the year the possibility of building an airport in Kragujevac will be looked at.

A number of other foreign investors aside from the Fiat are also interested in what the city has to offer. They insist on good infrastructure and technical conditions.

Zdravković claims that the joint investment between Fiat and the state will be worth closer to EUR 1.1bn, as opposed to EUR 700mn.

“Rather than the originally planned EUR 100mn, the state will invest EUR 300mn over the next three years in the construction of a motorway, a northern bypass, wireless internet throughout the city, a new water system for industrial water around Zastava, reconstruction of the Kragujevac-Lapovo railway line… Big investment is also necessary for construction of new sub-stations, as Fiat wants to have a factory of the highest international standards in Kragujevac.

Owing to frequent visits to Kragujevac, Fiat managers have requested the introduction of a direct airline link between Turin and Belgrade, while the city authorities are already considering the possibility of building an airport.

“IVECO is also interested in buying the truck factory, and even taking a further 200ha of land. The standard of living is increasing in Kragujevac, as well as the price of residential and commercial property. In an economic sense, Kragujevac meets all the criteria to receive an airport, because right now that is something that’s necessary,” stresses Zdravković.

The idea of building in Kragujevac was first floated in 1977 by then student Aleksandar Nenković. A site in Ravni Gaj, 15 kilometers from Kragujevac was then earmarked for the purpose. That site is still available today.

“My plan took into account wind directions and the number of days with fog. So that is a realistic option for Kragujevac, but whether it will come to fruition is another matter. What’s clear is that an international airport requires a 150ha of land for a runway, buildings and facilities,” says Nenković.

He believes that the airport would have enough passengers.

“The airport’s location would definitely serve the central zone with Kraljevo, Čačak, Vrnjačka Banja, Trstenik, Jagodina…So, in my opinion, there is a critical mass of passengers that would gravitate towards the airport,” says the architect.

The Kragujevac deputy mayor says a feasibility study will be carried out by the end of the year to see whether the region requires an airport.

In privatization of six public enterprises and large economic systems, the most has been done in the case of the national carrier ‘JAT’ Airways. The tender has been announced but the outcome is still uncertain due to absence of potential buyers.

Negotiations with representatives of Russian Government over the sale of ‘NIS’ have been postponed until further. There are, however, announcements that the energy deal should be ratified by Serbia Parliament in September.
The evaluation of ‘Telecom’ and ‘Galenika’ is yet to be made.
Privatization of ‘EPS’ and ‘Nikola Tesla’ Airport are still not under consideration.

Until so far Russian ‘Aeroflot’ and ‘Icelander’ of Iceland expressed interest in the ‘JAT’. However, the latest information from ‘Aeroflot’ says that the company has serious reservations because of the offered conditions and price.
The energy deal with Russia was signed on January 25. However, Minister Mladjan Dinkic said a month ago that the price (EUR 400 million plus EUR 500 million in investments) is too low and requested evaluation of ‘NIS’.
As regards ‘Telecom’ the process of choosing of privatization advisor is still going on.
The drug factory ‘Galenika’ worth EUR 600 million shall be privatized according to the Ministry for economy next year.

Kompanija Frikom, u vlasništvu hrvatskog Agrokora, prvorangirana je na tenderu za kupovinu 70 odsto kapitala trsteničke Nove sloge, u čijem sastavu je fabrika vode Mivela, saopštila Agencija za privatizaciju.

Kako se navodi u saopštenju, Frikom je ponudio četiri miliona evra za kupovinu poljoprivrednog preduzeća Nova sloga i investicioni program vredan 11 miliona evra.

Ponuda beogradskog Delta agrara, koji posluje u okviru Delta holdinga, proglašena je za drugorangiranu na tendru pošto je ponuđena cena od 3,3 miliona evra i pet miliona evra investicija.

Trećerangirani ponuđač je konzorcijum firmi Univerzal TPM iz Beograda i Plima M iz Kruševca s ponudom od 1,01 miliona evra i investicionim programom od 6,13 miliona evra.

Sva tri ponuđača su bezoslovno prihvatila minimalne obaveze iz socijalnog programa, navodi se u saopštenju.

Preduzeće Nova sloga je ekskluzivni korisnik prava na eksploataciju vode na polju Mivela kod Veluća, osam kilometara od Trstenika. Eksploataciono polje obuhvata 4.125 kvadrata, navodi se u privatizacionom prospektu preduzeća.

U periodu od 2001. do 2006. Nova sloga je prosečno proizvodila 4,4 miliona litara vode mivela godišnje. Mivela ima visok nivo magnezijuma.

Nova sloga se, pored toga što poseduje fabriku mineralne vode, bavi skladištenjem i preradom poljoprivrednih proizvoda. Poseduje i vinski podrum s destilerijom i punionicom pića, kapaciteta 7.000 tona, sušaru i fabriku začina, čajeva i zrnastih proizvoda.