Sirova nafta je na berzi u Njujorku nakratko poskupela na iznad 80 dolara za barel, nakon što su neočekivano dobri rezultati poslovanja američkih firmi podstakli optimizam investitora, a dolar oslabio u odnosu na druge valute


Cena američke "lake" nafte za terminsku isporuku u novembru je na Njujorškoj robnoj berzi pala za 20 centi, na 79,41 dolar za barel, nakon što je u jednom trenutku dostignut iznos od čak 80,05 dolara za barel. U isto vreme je evropska "brent" nafta za terminsku isporuku u decembru na Međunarodnoj berzi petroleja u Londonu pojeftinila za 10 centi, na 77,67 dolara za barel.
Cena najvažnije energetske sirovine je nakratko premašila 80 dolara za barel, prvi put ove godine, nakon što su kompanije "Epl" i "Teksas instruments" objavile izveštaje o profitu u trećem tromesečju, koji su premašili očekivanja analitičara, dok izveštaje po podne treba da objave firme "Kejterpilar", "Koka-Kola" i "Dipon".
Tražnja sirove nafte je od početka godine slaba, dok se istovremeno privreda polako oporavlja od krize. Budući da američka Uprava federalnih rezervi održava kamatnu stopu na nivou blizu nule, investitori su se okrenuli akcijama i sirovinama u potrazi za zaradom.
- Novo poskupljenje nafte se ne temelji na osnovnim faktorima tržišta: ponudi i tražnji, nego na apetitu za rizik - izjavio je direktor za Aziju u konsultantskoj firmi "Hadson kapital enerdži" Džonatan Kornafel.
Sirovine poput nafte i zlata se kupuju i prodaju za dolare, tako da one postaju jeftinije i atraktivnije za ulagače kad američka valuta oslabi.
Evro je ojačao na 1,4971 dolar sa jučerašnjih 1,4944 dolara, dok je istovremeno vrednost britanske funte porasla na 1,6419 dolara sa 1,6370 dolara. Američka valuta je oslabila na 90,35 jena sa 90,65 jena.
- Trend rasta cene nafte u poslednjih osam dana se ne temelji na ponudi i tražnji, pa zato očekujemo da će uskoro višak kapaciteta u Organizaciji zemalja izvoznica nafte (OPEK) od šest miliona barela, kao i velike zalihe tog energenta širom sveta dovesti do pada cene "tečnog zlata" - navedeno je u izveštaju austrijske konsultantske firme "JBC enerdži".
- Cene nafte dobijaju na dinamici, koja će im omogućiti da uskoro dostignu nivo od 90 dolara za barel - prognozirala je Bankarska grupacija Australije i Novog Zelanda na osnovu najpopularnijeg matematičkog modela za naftno tržište.
Prema ovom modelu, zasnovanom na kontinuitetu Fibonači, sigurno prevazilaženje cene od 76,28 dolara za barel otvara perspektivu za konsolidaciju naftnih cena na nivou od 89,85 dolara, ukazali su eksperti banke.

Dugovanje države građevinarskoj industriji Srbije i dalje iznosi 600-700 miliona evra, što je oko 50 odsto ukupnog godišnjeg prihoda te grane, saopštila je Privredna komora Srbije (PKS)


Potpredsednik PKS Anđelko Kovačević na sednici Udruženja za građevinarstvo PKS kazao je da tačnih podataka o dugovanju nema, jer dužnici, kao što su lokalne samouprave i javna preduzeća, ne žele da kažu kolika su nenaplaćena potraživanja, dok potražioci bez buke u javnosti pokušavaju da dobiju novac koji su zaradili.
Na sednici Udruženja za građevinarstvo on je kazao da ta dugovanja povećavaju nelikvidnost građevinskih kompanija, pa se kao mera za oporavak srpskog građevinarstva predlaže ili hitno izmirenje duga ili kompenzovanje dugova građevinskih preduzeća prema državi po osnovu poreza i doprinosa.
Kovačević je kazao da građevinci zahtevaju i plaćanje poreza na dodatu vrednost (PDV) po naplati izvedenih radova, a ne pre toga, kao i smanjenje poreza i doprinosa, te primenu posebne stope PDV-a od osam odsto za sirovine. Od države se traži i regulisanje rada stranih građevinskih kompanija, za koje bi se izdavale licence po posebnim kriterijumima, vodeći računa o zaštiti srpskih građevinaca, ali i otvorenosti tržišta da ne bi došlo do bilo kakvog monopola.
Kovačević je kazao da bi i stranim kompanijama koje imaju svoja preduzeća u Srbiji, trebalo zabraniti da se na tenderima pojavljuju sa kapitalom svog osnivača i istovremeno propisati da angažuju domaća građevinska preduzeća za realizaciju od 40 do 60 odsto ugovorenog posla. Građevinska industrija želi i učešće na projektima državnih investitora, projektima koje finansira NIP, ali i u izgradnji stanova za vojsku i policiju.
Sekretar Udruženja za građevinarstvo, industriju građevinskog materijala i stambenu privredu PKS Goran Rodić ocenio je da otežana procedura dobijanja građevinskih dozvola u ovom trenutku onemogućava izgradnju oko 2.000 stanova u Beogradu, zbog čega se ne vide pozitivni efekti u vezi sa subvencionisanim kreditima za građane.
- Neophodno je formiranje konzorcijuma koji bi bio pandan stranim firmama koje se ovde pojavljuju, odnosno neophodno je da se podnese zahtev državi da se tenderi koje ona raspisuje iz budžeta prilagode našoj operativi kako bi ravnopravno konkurisala za poslove koje država raspisuje - naglasio je Rodić.
Bez toga bi naša građevinska operativa za dve do tri godine ostala bez posla i stranci bi radili poslove po višim cenama, rekao je on, dodajući da građevinska industrija u bruto nacionalnom dohotku učestvuje sa više od 35 odsto. Rodić kazao je da su trenutne zalihe u industriji građevinskog materijala velike i da u pojedinim preduzećima iznose i do petomesečne proizvodnje.
Direktor preduzeća "Igma ad" Ljubodrag Knežević ocenio je da loša privatizacija nije dovela do jačanja privredne aktivnost, već do njenog uništavanja.
- Ako država može da se zaduži za pokrivanje deficita javne potrošnje, za infrastrukturu, onda je pitanje zašto se ne zaduži i za oporavak privrede kako bi se oživelo ono što donosi novac - naglasio je Knežević i dodao da Fond za razvoj Srbije mora da ima ključnu ulogu u delu obezbeđivanju sredstava, a ne banke preko kojih bi se građevinari zaduživali.
Prema njegovim rečima, finansijski podsticaj je neophodan za obnovu i modernizaciju kako bi se u Srbiji proizvodilo u skladu sa standardima u oblasti građevinske proizvodnje.
Prema podacima PKS, za osam meseci ove godine ukupna robna razmena industrije građevinskog materijala Srbije bila je nešto veća od 103 miliona dolara. Ukupan izvoz iznosio je u tom periodu više od 46 miliona dolara, što je za 58,45 odsto manje nego u isto vreme prošle godine, dok je uvoz bio 57,2 miliona dolara, odnosno za 19,95 odsto manji nego lane.

Predsednik Evropske centralne banke (ECB) Žan Klod Triše izrazio je zabrinutost zbog najnovijih kolebanja kurseva vodećih svetskih valuta i podržao stav administracije SAD koja se zalaže za jak dolar, nakon što je evro ojačao na 14-mesečni maksimum prema američkoj novčanoj jedinici

- Preterana kolebljivost valutnih kurseva loša je za razvoj ekonomije - ocenio je Triše nakon sastanka ministara finansija zone evra. 
Luksemburški premijer i ministar finansija Žan Klod Janker, koji je predsedavao skupom, takođe je upozorio na opasnost od prejakog evra, ističući da je to problem koji sve brine.
Evro je na vodećim deviznim berzama u svetu od februara ojačao za oko 20 odsto prema dolaru, što je znatno poskupelo izvoz iz 16 članica Evropske unije koje koriste jedinstvenu valutu. Time je, kako navode ekonomski stručnjaci, otežan izlazak tog regiona iz najteže privredne krize nakon Drugog svetskog rata.
Dolar je na glavnoj evropskoj deviznoj berzi u Londonu u ponedeljak vredeo 1,4978 za evro, dok je prethodno u Njujorku bio za tri centa slabiji. Stručnjaci američke banke Goldman Saks su prošle sedmice objavili prognozu prema kojoj bi evro do marta iduće godine trebalo da ojača na oko 1,55 dolara, dok bi do kraja 2010. oslabio za oko 12 odsto.
Trenutno, američka valuta je prema evru najslabija od avgusta prošle godine, prenosi agencija Blumberg i citira reči francuske ministarske finansija Kristine Lagard koja je posle sastanka sa njenim kolegama u Luksemburgu izjavila:
- Želimo jak dolar. Nama je potreban jak dolar.
Triše je na luksemburškom skupu stavio do znanja da će monetarni funkcioneri zone evra obaviti konsultacije sa predstavnicima svih zemlja koje imaju snažne valute. Čelnik ECB je, osim toga, ukazao da će se predstavnici zone evra u razgovorima sa monetarnim zvaničnicima iz zemalja koje takođe imaju jake valute potruditi da ukažu na važnost postojanja jakog i stabilnog valutnog sistema.
Janker je potvrdio da će on, Triše i evropski komesar za monetarna pitanja Hoakin Almunija pre kraja godine boraviti u Kini, da bi sa tamošnjim zvaničnicima razmotrili aktuelne probleme u valutnoj politici. Poslednji put Janker, Triše i Almunija su bili zajedno u Pekingu pre dve godine. Oni su tada insistirali na tome da Kina vodi fleksibilniju politiku deviznog kursa i dozvoli osetnije jačanje juana prema dolaru i drugim snažnim novčanim jedinicama zbog, kako su objasnili, postizanja neophodne ravnoteže u globalnoj privredi.

Rusija je odobrila zahtev Srbije za finansijsku pomoć, ali se tek očekuje da se objave detalji tog kreditnog aranžmana, navodno vrednog oko milijardu dolara

Detalji ruskog kredita trebalo bi da budu dogovoreni tokom današnjih razgovora, a 200 miliona dolara od ukupne sume namenjeno je budžetu Srbije. Ministar za vanredne situacije Rusije Sergej Šojgu kaže da se u kreditu radi o finansiranju infrastrukturnih projekata, povezanih sa železnicom, i drugih projekata, važnih za privredu Srbije.

Predsednik Srbije Boris Tadić kaže da je od predsednika Rusije Dmitrija Medvedeva dobio pozitivan odgovor u vezi sa zahtevom Srbije za ruskom kreditnom podrškom i projektom gasovoda Južni Tok. "Naišli smo na pozitivan odgovor predsednika Rusije i ruske vlade u vezi sa našim zahtevu za kreditnu podršku Srbiji, ali istovremeno zajednički učestvujemo u projektu Južni tok", rekao je Tadić. Takođe, prema Tadićevim rečima, postoji mogućnost izgradnje novih lučkih kapaciteta na Dunavu kao i novih investicija u domenu energetike.

Predsednik Rusije Dmitrij Medvedev je, govoreći o energetskim projektima, istakao da on i predsednik Srbije imaju podudarne stavove i kada je reč o novoj arhitekturi energetske bezbednosti u Evropi. Medvedev je ukazao na značaj nekoliko velikih projekata iz sfere energetike, ali i drugih oblasti saradnje. On je posebno istakao modernizaciju NIS-a, kompanije koja pretenduje, kako je rekao, da bude regionalni lider u energetici, izgradnju skladišta Banatski dvor, kao i projekte iz oblasti saobraćaja.

Ambasador Ruske federacije Aleksandar Konuzin potvrdio je da je za B92, da je zahtev Srbije pozitivno rešen. "Sada se radi samo na tehničkim detaljima za realizaciju tog projekta. Očekujem da će predsednici Boris Tadić i Dmitrij Medvedev razgovarati o zahtevu i da će zajedno definisati kako da se najbolje iskoriste resursi koje će Rusija staviti na raspolaganje Srbiji", objasnio je Konuzin.

Na pitanje da li odnosima između Rusije i Srbije dominira politika ili ekonomija, Konuzin kaže da se obe zemlje trude da odnosi budu izbalansirani u svim sferama.

"Kada je o politici reč, u poslednje vreme smo uspostavili stabilan dijalog na političkom nivou. Taj dijalog se odnosi na najkrupnija pitanja naših bilateralnih odnosa, ali i na našu saradnju na međunarodnom nivou. Mi smo veoma zadovoljni napretkom koji je, u poslednje vreme, ostvaren na nivou ekonomske saradnje. Sklopili smo i realizujemo strateške sporazume naročito u oblasti energetike. Osim toga, ove godine mi smo realizovali nekoliko projekata u oblasti kulturne razmene. Želimo, dakle, da naša saradnja bude višestrana i izbalansirana”, naveo je Konuzin.

On kao opravdane nije prihvatio ni komentare da zbog podrške Srbiji na političkom planu Rusija očekuje benefite na polju ekonomije.

"Naše zemlje u dugom istorijskom periodu imaju najprisnije odnose u svim sferama. Rusija je uvek pomagala je Srbija bila u teškoj situaciji, između ostalog za vreme Drugog svestskog rata. Istovremeno mi smo se trudili, koliko smo mogli, da razvijamo ekonomsku saradnju. Naš zajednički interes je da razvijamo saradnju na političkom nivou kao što je zajednički interes da razvijamo ekonomsku saradnju. Tu ne postoji uzročno posledična veza", zaključio je Konuzin.

Serbia will grant licenses to all airlines from the European Union seeking to open routes to any of the Balkan state`s airports.

The country`s Civil Aviation Directorate (CAD) will issue either temporary or permanent licenses to foreign flag carriers, low-cost and charter airlines from EU that already hold aviation permits, are duly certified and have a registered fleet CAD director Nebojsa Starcevic said.

“We have embraced the idea of maximum liberalization and our position is that all companies from Europe that meet the basic criteria will be issued permits,” Starcevic said.

Austrian budget carrier FlyNiki will be among the first companies that will be cleared to perform flights to and from Serbia, Starcevic said.

FlyNiki has applied for a temporary license for the Belgrade-Vienna route, Serbian media reported earlier this month.

“Serbia and Austria have a bilateral agreement allowing only [Serbia’s flag carrier] JAT Airways and Austrian Airlines to perform flights [between the two countries]. On the other hand, Austria and Serbia have signed an Open Skies agreement. We found ourselves in a dead ally. If we issue a license we would be in breach of the bilateral agreement, and if we don’t we then violate the Open Skies arrangement. However, the scope of bilateral agreements covers only permanent licenses, so we found a solution and FlyNiki will get a temporary license,” Starcevic said.

Serbia is also inclined to apply the Open Skies criteria to airlines worldwide, Starcevic said, adding that the government in Belgrade has just signed an agreement with the United Arab Emirates (UAE) allowing JAT and five UAE airlines to open routes in both directions. The agreement will permit the Emirates airline to launch flights to about 100 destinations from Serbia’s capital Belgrade.

Italian low-cost airline Wind Jet and its Swedish peer MCA Airlines are slated to launch flights to the town of Nis, in southern Serbia, in December this year.

Serbia’s tourism revenue, currently at some $1.0 billion (668.2 million euro) a year, will rise by at least a half when low-cost air carriers start flying in following the liberalization of the visa regime with the EU expected to take effect next January, the head of Serbia’s national tourism board, Radisav Stankovic, said in August.

Russia has approved about $1.0 billion in lending to Serbia, including $200 million (133.9 million euro) which Serbia will use to finance its budget deficit.

Details of the loan will be agreed upon and made public during Russian President Dmitry Medvedev’s visit to Belgrade Russian Emergencies Minister Sergei Shoigu said. He did not elaborate whether the $200 million portion of the loan will go towards supporting Serbia's budget for 2009 or 2010.

The remainder of the loan will go towards infrastructure projects, such as railways, Shoigu said.

Serbia sold out an offer of 2.0 billion dinars ($32 million/21.5 million euro) in three-month Treasury bills at an average interest rate of 11.23%, down from 11.5% at last week’s auction, the Finance Ministry said on Tuesday.

The average accepted price in the auction was equal to 97% of par, the ministry said in a statement.

The ministry sold 200,000 T-bills with a nominal value of 10,000 dinars each, it added. The government securities will mature on January 19, 2010.


In the previous auction of three-month T-bills held on October 13, the ministry also sold out its entire 2.0 billion dinar offer.

Serbia holds scheduled auctions of three-month T-bills every week on Tuesdays, of 12-month T-bills on Wednesdays and of six-month T-bills on Thursdays.

The next auctions of 12-month, six-month and three-month T-bills will be held on October 21, October 22, and October 27, respectively.

Russia’s Gazprom and Srbijagas agreed on Tuesday to set up a joint venture that will build the Serbian section of the South Stream gas pipeline and another project company that will expand an underground gas storage facility in Serbia, the government in Belgrade said.

The deal was signed by the Serbian gas monopoly's CEO Dusan Bajatovic and the chairman of Gazprom's management board, Alexei Miller, the government said in a statement.

Gazprom said in a separate statement a joint venture, called South Stream Serbia AG, will be set up in 30 days with the aim to design, build and operate the Serbian section of the pipeline designed to carry Russian gas to western Europe under the Black Sea. Gazprom will hold a 51% stake in the joint venture, while Srbijagas will own the remainder.


Another joint project company called Banatski Dvor will be set up to expand the existing underground gas storage facility with an active capacity of 450 million cubic metres, Gazprom said. Gazprom will hold a 51% stake in that project company and Srbijagas will have 49%. The deal is worth more than 1.0 billion dinars ($16.1 million/10.7 million euro), Srbijagas said in June.

The expansion of the gas storage facility is part of the deal, in which Gazprom acquired 51% of Serbian oil monopoly NIS for 400 million euro in February. Under the same deal, Gazprom pledged to invest 547 million euro in NIS and expand the storage capacity of Banatski Dvor located near the northern Serbian city of Novi Sad.

The South Stream gas pipeline, estimated to cost some 10 billion euro ($14.7 billion), will carry some 63 billion cubic metres of Russian gas yearly to Western Europe. The undersea section will begin in Russia and would come ashore at the Bulgarian Black Sea of port of Burgas. The onshore section will then stretch from Bulgaria via Greece to Italy in the south and will branch out to Austria in the north.

The Chief Executive Officer of the Zagreb bourse, Roberto Motusic, said that the stock exchanges in the region of former Yugoslavia should consolidate in a bid to boost trading.


“All these small exchanges have a future, either together as one or together as part of a bigger group,” Motusic said in a recent interview for Bloomberg. "It’s when, not if it will happen."

The Ljubljana Stock Exchange in Slovenia, the only country from the former Yugoslavia that has joined the 27-nation European Union, became part of CEE Stock exchange Group last month after being bought by Austria’s Wiener Boerse AG in 2008.

The Co-Chief Executive Officer of the Vienna exchange, Michael Buhl, has said it wants to further extend its reach in the region.

The Vienna exchange also controls the Prague and Budapest bourses.
Wiener Boerse had held talks to acquire the Zagreb bourse as well as the Belgrade Stock exchange. The Croatian Stock exchange, the largest among bourses in countries that emerged from former Yugoslavia, may also acquire other markets in the region, Motusic said.

The bourses in Croatia, Bosnia-Herzegovina, Montenegro and Macedonia are owned by local banks and brokerages with only the Belgrade stock market having a 10% stake owned by the state, Bloomberg said.

“The value of our companies will rise when we are part of EU, because of lower risk perception and greater turnover,” Motusic said.

Croatia is expected to be granted EU membership over the next two years. The other former Yugoslav republics are at different stages in the process of joining the bloc. Macedonia expects to obtain a date to start EU accession negotiations in December, after the European Commission recommended the launch of entry talks earlier this month. Serbia and Bosnia each signed a Stabilisation and Association Agreement with the EU in 2008. Montenegro applied for EU membership last December.

According to Motusic, the biggest hurdle to merging the regional bourses is regulation.

“Croatia and Slovenia already have pretty similar legislation harmonized with EU rules while for others it’s again just a question of time,” the official told Bloomberg.

The Business Forum “Serbia in Vienna” will be organised in the capital of Austria on October 21, in the aim of improving economic cooperation between the two countries.

The objective of the forum is to increase interest of the Austrian economy in investments in Serbia and other forms of economic cooperation, as well as building up and establishing new contacts among Austrian and Serbian companies.

The forum will include representatives of the Government of the Republic of Serbia, the Serbian Chamber of Commerce, the Austrian Chamber of Commerce, and around eighty five representatives of the business sector of the two countries.

With USD2,090.91 million invested (since 2000), Austria is the leader among foreign investors in Serbia, and around 70% of its total investments are allocated for reforms in the countries of South East Europe. The interest of the Austrian business sector in cooperating with Serbia is confirmed by more than 280 representative offices of Austrian companies in Serbia, and the perception of Serbia as an “expanded domestic market”.

The number of representative offices of Austrian companies in Serbia has constantly been increasing in recent years. This primarily refers to production and financial services (banks, insurance companies, lawyer’s offices).

Austrian media report that there is high interest in the visit of the Serbian business delegation,

Date and time: Wednesday, October 21, 2009, at 9.00 a.m.

Venue: Austrian Chamber of Commerce (WKO), Vienna

Participants: ·1 Slobodan Milosavljević·2 , PhD, Minister of Trade and Services in the Government of the Republic of Serbia
·3 Oliver Dulić·4 , PhD, Minister of Environment and Spatial Planning in the Government of the Republic of Serbia
·5 Christoph Leitl, PhD, President of the Austrian Chamber of Commerce
·6 Miloš Bugarin, President of the Serbian Chamber of Commerce
·7 Mr Andreas Haidenthaler, Commercial Attaché of the Embassy of Austria in Belgrade
·8 Representatives of the business sector from Serbia and Austria

Topics: ·1 Priorities of the Serbian economy at foreign markets
·1 Opportunities and perspective of economic cooperation between Austria and Serbia
·2 Spatial planning and environmental protection in the context of European integrations of the Republic of Serbia
·3 Industrial zones and investment locations in Serbia
·4 Current economic position of Serbia – Opportunities during crisis

State Secretary at the Ministry of Finance Slobodan Ilic affirmed that the government has prepared the 2010 budget proposal, as well as two sets of measures envisaging the reduction of public spending and a change in its structure.

Ilic last night said that the budget proposal envisages budgetary deficit of around 4%, announcing that the proposal will be discussed with IMF representatives.

He also explained that the goal of the first set of measures is to reduce public spending by freezing salaries in the public sector, cutting the number of employees in public administration and reducing expenses for the procurement of goods and services, while the goal of the second set of measures is to reduce current expenses and increase investments.